Kar emeli gütmeyen bir kuruluş olan Free-Go, israfı önlemek ve gereksinim sahiplerinin yüzünü güldürmek için takdir toplayan bir işe imza attı. Cenevre sokaklarına herkesin erişebileceği ve ücretsiz materyaller alabileceği buzdolapları yerleştiren kuruluşun Proje Yöneticisi Marine Delevaux, “Yemek için besin bulamayan birçok insan varken bizim elimizdekileri israf etmemiz çok acı. Bu projeyle israfı önleyeceğiz” dedi.
Gıda israfının önüne geçmek ve muhtaçlık sahiplerinin hijyenik şartlarda beslenme gereksinimlerini karşılamak için harekete geçen İsviçre, tüm dünyaya örnek olacak dev bir hizmete imza attı. Cenevre kentinde başlatılan Free-Go isimli proje kapsamında, restoranlarda ve konutlarda kalan fazla besinler kentin çeşitli noktalarına yerleştirilen 4 buzdolabına bırakılabiliyor. Bu biçimde hem muhtaçlık sahiplerine yardım ediliyor hem de dolaplardan yalnızca biriyle yılda 3 tondan fazla besin israfının önüne geçiliyor.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın (UNEP) 2021’de yayımladığı Besin İsrafı Endeksi Raporu’na nazaran dünyada her yıl ortalama 981 milyon ton besin israf ediliyor ve çöpe gidiyor. Bu sayı dünyadaki tüm tüketicilerin erişebildiği toplam besinin yüzde 17’sini oluşturuyor.
“İSRAFTAN KAÇINMAK BİR VATANDAŞLIK GÖREVİ”
Free-Go isimli proje aracılığıyla bu israfın önüne geçmeyi hedefleyen Proje Yöneticisi Marine Delevaux, AA muhabirine, Eco-Citoyen isimli kar emeli gütmeyen tertip tarafından yürütülen teşebbüsün ayrıntılarını anlattı. İsviçre’de resmi sayılara nazaran her yıl 2,8 milyon ton besinin israf edildiğinin altını çizen Delevaux, şu tabirleri kullandı:
“İsviçre’deki besin atıklarının yüzde 40’ı konutlardan geliyor. Bu da yıllık kişi başı 100 kilogram besin atığının çıktığı manasına geliyor. Öte yandan bu atıkların yüzde 80’nin önüne geçilebileceğini biliyoruz. Projenin ana bildirisi Free-Go buzdolaplarını kullanmanın bir vatandaşlık vazifesi olduğunu göstermek ve kişinin toplumsal statüsü ne olursa olsun besin israfından kaçınması gerektiğini anlatmak.”
Buzdolaplarının rastgele bir pozisyona yerleştirilmediğini, insanların kolay ulaşabileceği alanlarda bulunduğunu vurgulayan Delevaux, bunun için mahallî yöneticilerle de işbirliği yaptıklarını belirtti.
BUZDOLABINA ESER BIRAKMAK İÇİN BİRTAKIM KURALLARA UYMAK GEREKİYOR!
Dolaplara bırakılan eserler ve bu eserlerin yerleştirilmesiyle ilgili kurallar belirlediklerini lisana getiren Delevaux, bu kuralları şöyle anlattı:
“Vatandaşlar zerzevat ve meyve, ekmek ve son kullanma talimatları İsviçre’nin tüketim kurallarına uygun olan kuru besin eserlerini bırakabiliyorlar. Öte yandan et ve gibisi besinlerin, paketi açılmış eserlerin bırakılması yasak. Zira son kullanım durumlarını bilemiyoruz. Bu biçim eserleri yalnızca restoranlardan alıyoruz. Restoranlarla bu bahis üzerine yasal bir muahedemiz var. Meskende yapılmış yemekleri de alerjen içeriğe sahip olabilme ihtimalleri nedeniyle kabul etmiyoruz. İsviçre maddelerine nazaran bu üzere dağıtımların yapılabilmesi için besinlerin içeriklerinin ve alerjiye yol açma ihtimallerine karşı gerekli ihtarların erişilebilir olması gerek. Ayrıyeten alkol içeren eserleri de kabul etmiyoruz.”
“GIDA BULAMAYAN BİRÇOK İNSAN VARKEN ELİMİZDEKİLERİ İSRAF ETMEMİZ ÇOK ACI”
Buzdolaplarına en çok zerzevat ve ekmek bırakıldığına dikkat çeken Delevaux, vatandaşlardan olumlu reaksiyonlar aldıklarını ve projenin muvaffakiyetinin giderek arttığını söz etti. Proje kapsamında planlarını anlatan Delevaux, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kullanıcılar kentin öbür yerlerine yeni Free-Go buzdolapları konulması için sık sık talepte bulunuyor. Sabah çalışma arkadaşlarımız restoranlardan temin ettikleri besinleri bıraktıklarında birkaç saat içerisinde buzdolabı boşalıyor. Yalnızca 1 buzdolabı sayesinde bir yıl içinde 3 tondan fazla besin israfının önüne geçtik. Öbür dolaplar da şimdi yerleştireli bir yıl olmadığı halde, birebir sayısı yakalamak üzere. Sayılar bizi de şaşırttı, buzdolapları aslında o kadar büyük değil fakat sirkülasyon çok ağır. Global perspektiften bakarsanız da önemli bir besin, kaynak ve güç israfı mevcut. Bu israfın bir de finansal yükü var. Zira kaynaklarımızı bir kenara atıp duruyoruz. Özelikle yemek için besin bulamayan birçok insan varken bizim elimizdekileri israf etmemiz çok acı. Bu yüzden, besin israfının önüne geçmeye, toplumsal dayanışmaya katkı sağlamaya, hem besin bulamayan hem de fazla besinini ne yapacağını bilmeyen insanlara yardım etmeye çalışıyoruz.”
